Święto świec

Samrit Residency, Tajlandia, 02.07-15.07.2025

Od kilku lat w swojej praktyce twórczej analizuję współzależność pszczół i ludzi. Interesują mnie zachowania bazujące na współpracy jednostek, które oddane wspólnej sprawie tworzą jeden organizm. Obserwując prace pszczół na rodzinnej pasiece zdałem sobie sprawę jak bardzo w kulturze zachodu odeszliśmy od szeroko rozumianej współpracy na rzecz wszechobecnego prymatu indywidualizmu. Podążając tym tropem udałem się na rezydencję artystyczną do Tajlandii, aby wziąć udział w wyjątkowo oryginalnym i egzotycznym, z punktu widzenia Europejczyka, buddyjskiej procesji świec (fonetycznie w języku tajskim Hae Thien Phansa). Festiwal okazał się pięknym wydarzeniem, jednakże to, co dla mnie istotne w kontekście działań kolektywnych, wydarzyło się przed – podczas intensywnego procesu przygotowań, w którym mogłem uczestniczyć, realizując wraz z zespołem Tajów monumentalną instalację rzeźbiarską z wosku. Zbudowana na ruchomej platformie opuściła miejsce warsztatowe świątyni Wat Mai Pratu Chai i wyruszyła w podróż ulicami miasta Phimai, aby finalnie dotrzeć do centrum Koratu. Zaprezentowana seria fotografii jest dokumentacją twórczej aktywności grupy ludzi, ich starań, wysiłków i misternej pracowitości na wzór pracy pszczół w ulu.

Świece woskowe podczas święta symbolizują światło nauk Buddy. Ich przetopienie i ponowne wykorzystanie to kontynuacja tradycyjnego dewocyjnego rzeźbienia w wosku (szczególnie w prowincji Ubon Ratchathani). Przypominają o praktycznym darze świec składanych mnichom na czas Vassa (Phansa) – czyli intensywnej praktyki duchowej w czasie trzymiesięcznego odosobnienia w porze deszczowej. Ucieleśniają zarazem wiarę wspólnoty, jej kreatywność i ideę zdobywania zasług poprzez wyszukane formy rzeźbiarskie i uroczyste procesje.

W tradycjach Azji Południowo-Wschodniej mityczny wąż Naga o lśniących łuskach stanowi obiekt czci w kulturach Tajlandii, Laosu i Kambodży, będąc zarówno buddyjskim, jak i ludowym symbolem potęgi natury oraz świętej opieki. W buddyzmie uosabia moc, płodność, wodę i deszcz. Naga przedstawiany z nieparzystą liczbą głów jest często rzeźbiony na schodach i dachach świątyń jako opiekun świętych miejsc. Jako jedna z wielu symbolicznych figur wyrzeźbionych w wosku na ruchomej platformie chronił i dodawał mocy przyglądającym się mu mieszkańcom. Do kraju wróciłem inny, pachnę woskiem a pszczoły łagodnie siadają na mojej dłoni.

Udział wsparty przez Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach.
Podziękowania: Lindsay Sales, Sumalee Kung